Naknadno odobreni popusti (kasa-skonto, super rabat, bonifikacije i sl.) odnose se na ranije obavljani promet za koji je izdat račun u kojem je iskazan PDV i koji je plaćen i iskazan u Obrascu POPDV i Obrascu PP PDV za odgovarajući period. Izdavanjem računa izvršena su i knjiženja u poslovnim knjigama, kako kod prodavca tako i kod kupca, gde su iskazani troškovi, prihodi i odgovarajuće obaveze i potraživanja. Naknadno odobreni popusti menjaju navedena knjiženja u poslovnim knjigama, kao i osnovicu za promet dobara i usluga koji je oporeziv PDV, jer su i podaci o ranijem prometu izmenjeni.
Ti popusti se vrše na osnovu ranije ugovorenih kriterijuma prodaje, ali oni istovremeno utiču na već obračunat PDV po izdatim fakturama za izvršen promet robe i usluga.
Prema članu 4. st. 1. i 2. Pravilnika o načinu izmene poreske osnovice za obračunavanje poreza na dodatu vrednost ("Sl. glasnik RS", br. 86/2015), ako se osnovica za oporezivi promet dobara ili usluga naknadno smanji, obveznik PDV koji je izvršio promet dobara ili usluga, a koji je poreski dužnik za taj promet u skladu sa Zakonom o PDV, može da smanji iznos obračunatog PDV ako obveznik PDV kome je izvršen promet dobara ili usluga ispravi odbitak prethodnog poreza i o tome pismeno obavesti isporučioca dobara ili usluga.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, ako je promet dobara ili usluga izvršen obvezniku PDV, odnosno drugom licu koje nema pravo na odbitak prethodnog poreza, obveznik PDV može da smanji osnovicu i iznos obračunatog PDV ako poseduje dokument o smanjenju osnovice izdat u skladu sa pravilnikom kojim se određuju slučajevi u kojima nema obaveze izdavanja računa i o računima kod kojih se mogu izostaviti pojedini podaci, odnosno drugi dokument kojim se dokazuje da je smanjena naknada za promet dobara ili usluga izdat od strane obveznika PDV koji je izvršio promet dobara ili usluga, a potvrđen od strane primaoca dobara ili usluga.
Iz Mišljenja Ministarstva finansija, br. 011-00-1190/2014-04 od 14.4.2015. godine:
"Ako se osnovica za oporezivi promet dobara i usluga naknadno izmeni - smanji, obveznik PDV koji je izvršio promet dobara i usluga može izmeniti iznos PDV samo ako obveznik PDV kome je izvršen promet dobara i usluga ispravi odbitak prethodnog PDV i ako o tome pismeno obavesti obveznika PDV - isporučioca dobara i usluga.
Dakle, obveznik PDV koji je izvršio oporezivi promet dobara i usluga može da, posle izvršenog prometa, smanji osnovicu za obračunavanje PDV i iznos obračunatog PDV, pod uslovom da je obveznik PDV kome je izvršen promet dobara i usluga ispravio odbitak prethodnog poreza i da je o tome pismeno obavestio obveznika PDV - isporučioca dobara i usluga.
U slučaju smanjenja osnovice za obračunavanje PDV, obveznik PDV koji je izvršio oporezivi promet dobara i usluga izdaje dokument u skladu sa članom 15. Pravilnika o određivanju slučajeva u kojima nema obaveze izdavanja računa i o računima kod kojih se mogu izostaviti pojedini podaci ("Sl. glasnik RS", br. 123/2012 - dalje: Pravilnik) koji treba da sadrži sledeće podatke: naziv, adresu i PIB obveznika - izdavaoca dokumenta, mesto i datum izdavanja i redni broj dokumenta, naziv, adresu i PIB obveznika - primaoca dokumenta, iznos za koji je smanjena osnovica za obračunavanje PDV, poresku stopu koja se primenjuje, iznos za koji je smanjen iznos obračunatog PDV i broj i datum izdavanja računa za izvršeni promet dobara i usluga."
Dakle, ako je promet izvršen poreskom obvezniku koji ima pravo na odbitak PDV za izvršen promet, izmena poreske osnovice zavisi i uslovljena je posedovanjem obaveštenja da je primalac dobara ili usluga izvršio ispravku odbitka prethodnog poreza (ovo obaveštenje kupac može dati na samom dokumentu iz člana 15. Pravilnika o određivanju slučajeva u kojima nema obaveze izdavanja računa i o računima kod kojih se mogu izostaviti pojedini podaci ("Sl. glasnik RS", br. 123/2012, 86/2015, 52/2018 i 94/2019) koji mu je dostavljen od strane prodavca).
Prema članu 15. Pravilnika o određivanju slučajeva u kojima nema obaveze izdavanja računa i o računima kod kojih se mogu izostaviti pojedini podaci, kada se posle izvršenog prometa dobara i usluga promeni naknada za taj promet, obveznik PDV izdaje dokument o povećanju ili smanjenju naknade, odnosno dokument o povećanju ili smanjenju osnovice, a koji naročito sadrži podatke o:
- nazivu, adresi i PIB-u izdavaoca dokumenta;
- mestu i datumu izdavanja i rednom broju dokumenta;
- nazivu, adresi i PIB-u primaoca dokumenta;
- iznosu za koji je smanjena, odnosno povećana osnovica za obračunavanje PDV, poreskoj stopi i iznosu za koji je smanjen, odnosno povećan iznos obračunatog PDV - u slučaju oporezivog prometa za koji je obveznik PDV - izdavalac dokumenta poreski dužnik u skladu sa Zakonom;
- iznosu za koji je smanjena, odnosno povećana naknada, bez PDV - u slučaju oporezivog prometa za koji obveznik PDV - izdavalac dokumenta nije poreski dužnik u skladu sa Zakonom;
- iznosu za koji je smanjena, odnosno povećana naknada za promet dobara i usluga - u slučaju prometa koji je oslobođen PDV i prometa koji ne podleže oporezivanju, a za koji se izdaje račun u skladu sa ovim pravilnikom;
- napomenu da se za promet dobara i usluga primenjuje sistem naplate u skladu sa Zakonom - u slučaju kada se za taj promet primenjuje sistem naplate;
- broju i datumu izdavanja računa za izvršeni promet dobara i usluga.
Kada se popust odobrava kupcu koji nije u sistemu PDV ili nema pravo na odbitak prethodnog poreza, prodavac, obveznik PDV, ima pravo da smanji iznos obračunatog PDV za izvršen promet dobara ako poseduje dokument o smanjenju naknade za izvršeni promet, potvrđen od strane primaoca dobara ili usluga.
Sa druge strane, kupac dobara, u skladu sa članom 31. Zakona o PDV, ima obavezu da izvrši ispravku (smanjenje) prethodnog poreza po osnovu naknadno odobrenog super rabata.
Ono što je važno istaći kod smanjenja osnovice i obračunatog PDV, kod obveznika koji je izvršio promet podatak o smanjenju osnovice iskazuje se u poreskom periodu kada je došlo do smanjenja, a podatak o smanjenju PDV u poreskom periodu kada je obveznik PDV ispunio uslov za smanjenje, tj. kada je primio pisano obaveštenje od primaoca dobara i usluga da je izvršio ispravku odbitak prethodnog poreza u skladu sa Zakonom o PDV. Iz navedenog proizlazi da to mogu biti i dva različita poreska perioda, ako obveznik PDV nije primio potvrdu o ispravci odbitka prethodnog poreza u istom poreskom periodu kada je došlo do smanjenja osnovice.
Međutim, primalac dobara i/ili usluga iskazuje podatke i o smanjenju osnovice i o smanjenju prethodnog poreza u poreskom periodu kada je došlo do smanjenja osnovice, jer u tom poreskom periodu nastupa obaveza ispravke odbitka prethodnog poreza u skladu sa članom 31. Zakona.
U kontekstu navedenih pravila postavlja se pitanje šta ako nije izdat dokument o smanjenju ili povećanju osnovice i obračunatog PDV, a nastupio je osnov za smanjenje ili povećanje osnovice?
... ZA CELOKUPAN TEKST PRETPLATITE SE NA PORESKO-RAČUNOVODSTVENI INSTRUKTORCelokupan tekst sadrži i sledeća poglavlja:
- Primeri knjižnog odobrenja
- Knjiženje na dan 31.12.2020. godine
- Knjiženje u 2021. godini
