OBJAŠNJENJE MINISTARSTVA FINANSIJA O PORESKOM PUNOMOĆNIKU STRANOG LICA ZA SVRHU PRIMENE ZAKONA O POREZU NA DODATU VREDNOST I NJEGOVOM EVIDENTIRANJU ZA OBAVEZU PLAĆANJA PDV
Na osnovu člana 23. stav 2. Zakona o državnoj upravi ("Sl. glasnik RS", br. 79/2005, 101/2007, 95/2010 i 99/2014), Ministar finansija donosi
Odredbama člana 3. Zakona o porezu na dodatu vrednost ("Sl. glasnik RS", br. 84/2004, 86/2004 - ispr., 61/2005, 61/2007, 93/2012, 108/2013, 6/2014 - usklađeni din. izn., 68/2014 - dr. zakon, 142/2014, 5/2015 - usklađeni din. izn., 83/2015 i 5/2016 - usklađeni din. izn. - dalje: Zakon) propisano je, da su predmet oporezivanja PDV isporuka dobara i pružanje usluga koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.
Prema odredbi člana 4. stav 1. Zakona, promet dobara, u smislu ovog zakona, je prenos prava raspolaganja na telesnim stvarima licu koje tim dobrima može raspolagati kao vlasnik, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Saglasno odredbi člana 5. stav 1. Zakona, promet usluga, u smislu ovog zakona, su svi poslovi i radnje u okviru obavljanja delatnosti koji nisu promet dobara iz člana 4. ovog Zakona.
Prema odredbi člana 8. stav 1. Zakona, poreski obveznik (dalje: obveznik) je lice, uključujući i lice koje u Republici nema sedište, odnosno prebivalište (dalje: strano lice), koje samostalno obavlja promet dobara i usluga, u okviru obavljanja delatnosti.
Poreski dužnik, u smislu ovog zakona, a u skladu sa članom 10. stav 1. tačka 1) Zakona, je obveznik koji vrši oporezivi promet dobara i usluga, osim kada obavezu plaćanja PDV u skladu sa ovim članom ima drugo lice.
Strano lice koje vrši promet dobara i usluga u Republici dužno je da odredi poreskog punomoćnika, osim ako u Republici isključivo vrši promet usluga za koje se smatra da su pružene elektronskim putem i promet usluga prevoza putnika autobusima za koje se kao osnovica za obračunavanje PDV utvrđuje prosečna naknada prevoza za svaki pojedinačni prevoz, u skladu sa ovim Zakonom (član 10a st. 1. i 2. Zakona).
Strano lice iz stava 1. ovog člana može da odredi samo jednog poreskog punomoćnika (član 10a stav 3. Zakona).
Poreski punomoćnik stranog lica može biti fizičko lice, uključujući i preduzetnika, odnosno pravno lice, koje ima prebivalište, odnosno sedište u Republici, koje je evidentirani obveznik PDV najmanje 12 meseci pre podnošenja zahteva za odobravanje poreskog punomoćstva, koje na dan podnošenja zahteva nema dospele, a neplaćene obaveze za javne prihode po osnovu obavljanja delatnosti koje utvrđuje Poreska uprava i kojem je nadležni poreski organ, na osnovu podnetog zahteva za odobravanje poreskog punomoćstva uz koji je priložena propisana dokumentacija (dalje: zahtev za poresko punomoćstvo), rešenjem odobrio poresko punomoćstvo (član 10a stav 4. Zakona).
Poreski punomoćnik stranog lica, u skladu sa stavom 5. istog člana Zakona, ne može biti stalna poslovna jedinica tog stranog lica.
Pravilnikom o načinu i postupku odobravanja poreskog punomoćstva za porez na dodatu vrednost ("Sl. glasnik RS", br. 84/2015 - dalje: Pravilnik) bliže su uređeni način i postupak odobravanja poreskog punomoćstva iz člana 10a Zakona.
Prema članu 10. stav 1. tačka 3) Zakona, poreski dužnik je primalac dobara i usluga, ako strano lice nije odredilo poreskog punomoćnika.
Izuzetno od stava 1. tačka 3) ovog člana, kada strano lice vrši promet dobara i usluga u Republici licu koje nije obveznik PDV, osim licu iz člana 9. stav 1. ovog Zakona, a naknadu za taj promet dobara i usluga u ime i za račun stranog lica naplaćuje obveznik PDV, poreski dužnik za taj promet je obveznik PDV koji naplaćuje naknadu (član 10. stav 3. Zakona).
Shodno navedenom, a kako je cilj uvođenja instituta poreskog punomoćnika za svrhu primene PDV, pre svega, omogućavanje evidentiranja za obavezu plaćanja PDV stranih lica, da konkretno lice (obveznik PDV) može da stekne status poreskog punomoćnika iz člana 10a Zakona isključivo na osnovu rešenja Poreske uprave (a ne samo na osnovu ovlašćenja koje mu je dalo strano lice), što znači da ne može ii da postane obveznik PDV ako svi uslovi za njegovo evidentiranje za obavezu plaćanja PDV nisu ispunjeni, da sve obaveze i sva prava propisana Zakonom u ime i za račun stranog lica ima poreski punomoćnik, kao i da je za promet koji strano lice vrši u Republici poreski dužnik primalac dobara ili usluga ako strano lice nije odredilo poreskog punomoćnika u smislu da nijednom obvezniku PDV nije dalo punomoćje kojim ga ovlašćuje za obavljanje svih poslova iz Zakona, da je dalo punomoćje ali da punomoćnik nije podneo zahtev za odobravanje poreskog punomoćstva Poreskoj upravi - Centrali ili je postupak za odobravanje poreskog punomoćstva u toku, odnosno da je postupak za odlučivanje po zahtevu za odobravanje poreskog punomoćstva okončan donošenjem rešenja kojim se zahtev odbija, strano lice ima mogućnost (ne i obavezu) da se, uz ispunjenje svih propisanih uslova, evidentira za obavezu plaćanja PDV. Pored toga ukazujemo, da strano lice koje vrši promet dobara ili usluga u Republici ne snosi sankcije za nedavanje punomoćja kojim se konkretno lice ovlašćuje za obavljanje svih poslova iz Zakona, a samim tim ni za evidentiranje za obavezu plaćanja PDV, pri čemu je, u slučaju neevidentiranja stranog lica za obavezu plaćanja PDV, Zakonom uređeno da drugo lice ima svojstvo poreskog dužnika.
U vezi sa navedenim, kada strano lice vrši promet dobara i usluga u Republici obvezniku PDV ili drugom licu, a u cilju utvrđivanja poreskog dužnika za taj promet, preporučujemo da primalac dobara ili usluga, uvidom u registar poreskih punomoćnika, koji je objavljen na sajtu Poreske uprave (www.purs.gov.rs), proveri da li je strano lice obveznik PDV i u tom smislu odredi koje lice je poreski dužnik za konkretni promet. Međutim, kako je moguća situacija da je na dan nastanka poreske obaveze za promet stranog lica u toku postupak za odlučivanje po zahtevu za odobravanje poreskog punomoćstva punomoćniku tog stranog lica, odnosno postupak za evidentiranje za obavezu plaćanja PDV tog stranog lica, i da nadležni poreski organ odobri poresko punomoćstvo punomoćniku stranog lica i evidentiranje za obavezu plaćanja PDV stranog lica počev od dana ranijeg od dana nastanka poreske obaveze za promet stranog lica, potrebno je da primalac dobara ili usluga naknadnim uvidom u registar poreskih punomoćnika proveri koje lice je poreski dužnik za konkretni promet. Ako je primalac dobara ili usluga na dan nastanka poreske obaveze za promet stranog lica obračunao PDV kao poreski dužnik, posle čega se utvrdi da je po tom osnovu poreski dužnik obveznik PDV - strano lice, u tom slučaju primalac dobara ili usluga podnosi izmenjenu poresku prijavu za poreski period u kojem je obračunao PDV, pri čemu se ova izmenjena poreska prijava ne uračunava u broj izmenjenih poreskih prijava propisan zakonom kojim se uređuju poreski postupak i poreska administracija.
Napominjemo, poreski punomoćnik stranog lica - obveznika PDV solidarno odgovara za sve obaveze stranog lica kao obveznika PDV od dana donošenja rešenja nadležnog poreskog organa kojim je odobreno poresko punomoćstvo ako je dan donošenja rešenja istovremeno i dan koji je u dispozitivu rešenja naveden kao dan od kojeg je poresko punomoćstvo odobreno. Ukoliko se dan donošenja rešenja razlikuje od dana navedenog u dispozitivu rešenja, poreski punomoćnik stranog lica - obveznika PDV solidarno odgovara za sve obaveze stranog lica počev od dana koji je naveden u dispozitivu rešenja nadležnog poreskog organa kao dan od kojeg je poresko punomoćstvo odobreno.
Izvor: Vebsajt Ministarstvo finansija, 23.05.2016.