ZAKON O STAVLJANJU NA TRŽIŠTE DRVETA I DRVNIH PROIZVODA - Tekst radne verzije propisa
I. UVODNE ODREDBE
Predmet zakona
Član 1.
Ovim zakonom uređuju se zahtevi za pravna lica i preduzetnike koji prvi put stavljaju na tržište drvo i drvne proizvode, zahtevi za trgovce drvetom i drvnim proizvodima, nadzor nad sprovođenjem ovog zakona, kao i druga pitanja od značaja za poreklo drveta i drvnih proizvoda koji se stavljaju na tržište.
Izuzetak od primene
Član 2.
Odredbe ovog zakona ne odnose se na fizičko lice koje stavlja na tržište drvo za sopstvene potrebe u skladu sa zakonom kojim se uređuju šume, kao i na drvne proizvode ili njihove delove dobijene od drveta ili drvnih proizvoda čiji je životni vek trajanja završen i koji se tretiraju kao otpad.
Cilj zakona
Član 3
Cilj ovog zakona je da se obezbedi očuvanje šuma i visok nivo zaštite životne sredine, uključujući očuvanje i zaštitu biodiverziteta i smanjenje uticaja klimatskih promena.
Definicije
Član 4.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) "stavljanje na tržište" jeste prvo stavljanje drveta i drvnih proizvoda na tržište radi distribucije, odnosno upotrebe u okviru obavljanja privredne delatnosti, bez obzira na način prodaje, besplatno ili ne, uključujući trgovinu putem sredstava komunikacije na daljinu, osim drvnih proizvoda dobijenih od drveta ili drugih drvnih proizvoda, koji su već stavljeni na tržište.
2) "subjekt" jeste pravno lice i preduzetnik koje prvi put stavlja na tržište drvo, odnosno drvne proizvode;
3) "trgovac" jeste pravno lice i preduzetnik koje, u okviru privredne delatnosti prodaje ili kupuje na tržištu drvo, odnosno drvne proizvode koji su već stavljeni na tržište;
4) "zemlja seče drveta" jeste zemlja ili područje u kojem je posečeno drvo, ili u kojem je posečeno drvo ugrađeno u drvni proizvod;
5) "zakonito posečeno drvo" jeste drvo posečeno u skladu sa propisima u zemlji seče drveta;
6) "nezakonito posečeno drvo" jeste drvo koje nije posečeno u skladu sa propisima u zemlji seče drveta;
7) "propisi u zemlji seče drveta" jesu propisi u zemlji seče drveta kojima se uređuje:
(1) pravo na seču unutar određenih granica;
(2) plaćanje za pravo na seču i drvo, uključujući i naknade u vezi sa sečom;
(3) oblast šumarstva, zaštite životne sredine i druge oblasti u vezi sa sečom drveta;
(4) pravo trećih lica u vezi s korišćenjem i zakupom zemljišta, na koje utiče seča drveta;
(5) trgovina i carina;
8) FLEGT (Forest Law Enforcement, Governance and Trade) je skup mera Evropskog saveta kojim se uređuju pitanja sprovođenja zakona, upravljanja i trgovine u oblasti šumarstva na osnovu kojih se izdaje FLEGT dozvola;
9) CITES konvencija (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) je međunarodna konvencija potvrđena Zakonom o potvrđivanju Konvencije o međunarodnoj trgovini ugroženim vrstama divlje flore i faune ("Službeni list SRJ - Međunarodni ugovori", broj 11/01) u skladu sa kojom se izdaje CITES dozvola;
10) "sistem dužne pažnje" jeste sistem mera i postupaka procene rizika koje preduzima subjekt radi smanjenja rizika od stavljanja na tržište nezakonito posečenog drveta i proizvoda od takvog drveta.
11) "koncesija za seču" jeste bilo koja mera kojom se dodeljuje pravo na seču šume u određenoj regiji.
Nadležni organ
Član 5.
Nadležni organ za sprovođenje ovog zakona i nadzor nad njegovom primenom je ministarstvo nadležno za poslove šumarstva (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Tarifni brojevi
Član 6.
Drvo i drvni proizvodi koji se stavljaju na tržište u skladu sa ovim zakonom razvrstani su po tarifnim brojevima nomenklature Carinske tarife.
Vlada utvrđuje listu drveta i drvnih proizvoda za koje se obezbeđuje sledljivost porekla prilikom stavljanja na tržište.
Drvo i drvni proizvodi obuhvaćeni FLEGT i CITES dozvolama
Član 7.
Zabranjeno je stavljanje na tržište drveta koje je nezakonito posečeno u smislu ovog zakona, kao i proizvoda dobijenih od takvog drveta.
Drvo i drvni proizvodi za koje je zemlja seče drveta izdala FLEGT, odnosno CITES dozvolu, smatraju se zakonito posečenim u smislu ovog zakona.
II. SISTEM DUŽNE PAŽNJE
Član 8.
Radi sprečavanja bespravne seče drveta i stavljanja na tržište bespravno posečenog drveta i proizvoda od takvog drveta primenjuje se sistem dužne pažnje.
Primenom sistema dužne pažnje obezbeđuje se sledljivost porekla drveta i drvnih proizvoda koji se stavljaju na tržište.
Subjekt je dužan da uspostavi i primenjuje sistem dužne pažnje kada stavlja na tržište drvo i drvne proizvode.
Subjekt održava i redovno procenjuje sistem dužne pažnje.
Član 9.
Sistem dužne pažnje obuhvata:
1) prikupljanje podataka o drvetu i drvnim proizvodima koje subjekt stavlja na tržište;
2) procenu rizika stavljanja na tržište nezakonito posečenog drveta i drvnih proizvoda dobijenih od takvog drveta;
3) ublažavanje identifikovanog rizika.
Podaci o drvetu i drvnim proizvodima
Član 10.
Subjekt koji stavlja drvo, odnosno drvne proizvode na tržište dužan je da ima podatke o:
1) trgovačkom nazivu, vrsti proizvoda, narodnom, odnosno naučnom nazivu vrste drveta;
2) zemlji seče drveta, odnosno:
(1) regionu unutar zemlje u kojoj je izvršena seča,
(2) koncesiji za seču drveta;
3) količini (izraženoj u zapremini, masi ili broju jedinica);
4) nazivu i adresi dobavljača, ako drvo i drvni proizvodi potiču iz druge zemlje seče drveta;
5) nazivu i adresi trgovca kojem su isporučeni drvo i drvni proizvodi;
6) dokumentima, odnosno drugim podacima kojima se dokazuje da su drvo i drvni proizvodi proizvedeni u skladu sa propisima u zemlji seče drveta.
Subjekt je dužan da ima podatke iz stava 1. tačka 2) podtač. (1) i (2) ovog člana kada varira rizik od nezakonite seče između zemlje seče drveta i pojedinih regiona unutar zemlje seče drveta.
Subjekt je dužan da podatke iz stava 1. ovog člana čuva najmanje pet godina i stavi ih na uvid nadležnim organima.
Procena rizika
Član 11.
Subjekt stavlja na tržište drvo, odnosno drvne proizvode na osnovu procene rizika stavljanja na tržište nezakonito posečenog drveta i proizvoda dobijenih od takvog drveta.
Procena rizika iz stava 1. ovog člana vrši se na osnovu podataka iz člana 10. ovog zakona i podataka o:
1) usaglašenosti sa propisima zemlje seče drveta, odnosno sertifikacijom ili drugim verifikovanim sistemom provere;
2) rasprostranjenosti nezakonite seče određenih vrsta drveća;
3) rasprostranjenosti nezakonite seče ili nezakonitog postupanja u zemlji seče, odnosno regionu unutar zemlje gde je izvršena seča, uključujući i rasprostranjenost oružanih sukoba;
4) sankcijama Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija ili Saveta Evropske unije zemlji seče drveta na uvoz ili izvoz drveta;
5) složenosti lanca snabdevanja drvetom ili drvnim proizvodima (broj učesnika, broj država, područja i vrsta drveta).
Subjekt je dužan da podatke iz stava 2. ovog člana čuva najmanje pet godina i stavi ih na uvid nadležnim organima.
Ublažavanje rizika
Član 12.
Subjekt je dužan da preduzima odgovarajuće mere za ublažavanje rizika od stavljanja na tržište nezakonito posečenog drveta i proizvoda dobijenih od takvog drveta, kada je postupkom procene rizika na osnovu podataka iz čl. 10. i 11. ovog zakona utvrđeno postojanje rizika, osim ako je rizik neznatan.
Mere za ublažavanje rizika iz stava 1. ovog člana mogu uključivati i obavezu subjekta da, pored podataka iz člana 10. ovog zakona pribavi i dodatne podatke, odnosno dokumenta i da obezbedi njihovu verifikaciju.
Primena sistema dužne pažnje
Član 13.
Subjekt primenjuje sistem dužne pažnje za svaku vrstu drveta ili drvnih proizvoda koje isporučuje određeni dobavljač u periodu do 12 meseci, pod uslovom da vrsta drveta, zemlja ili zemlje seče, odnosno region i koncesija za seču nisu promenjeni.
Subjekt je dužan da obezbedi pristup podacima o svakoj isporuci iz stava 1. ovog člana.
Subjekt je dužan da podatke iz stava 2. ovog člana čuva najmanje pet godina i stavi ih na uvid nadležnim organima.
Član 14.
Sertifikacija ili drugi verifikovani sistemi provere uzimaju se u obzir u postupku procene i ublažavanja rizika, ako ispunjavaju sledeće uslove:
1) da je njima uspostavljen sistem mera u skladu sa propisima zemlje seče drveta, koji je javno dostupan;
2) da se njima vrše redovne provere, uključujući terenske posete, u redovnim intervalima do 12 meseci, u cilju potvrde usklađenosti sa važećim propisima;
3) da uključuju praćenje drveta posečenog u skladu sa propisima zemlje seče drveta i drvnih proizvoda dobijenih od tog drveta, u lancu snabdevanja pre stavljanja na tržište;
4) da su njima predviđene provere kojima se osigurava da drvo ili proizvodi od drveta nepoznatog porekla, odnosno drvo ili proizvodi od drveta koji nisu posečeni u skladu sa zakonodavstvom u zemlji seče drveta ne uđu u lanac snabdevanja.
Član 15.
Trgovac je dužan da u svim delovima lanca snabdevanja drvetom, odnosno drvnim proizvodima obezbedi sledljivost.
Sledljivost se obezbeđuje na osnovu dostupnosti podataka o:
1) subjektima ili trgovcima od kojih je kupio drvo, odnosno drvne proizvode, odnosno;
2) trgovcima kojima je prodao drvo, odnosno drvne proizvode.
Trgovac o podacima iz stava 2. ovog člana vodi evidenciju koju čuva najmanje pet godina i stavlja na uvid nadležnim organima.
III. NADZOR
Nadzor nad primenom zakona
Član 16.
Inspekcijski nadzor nad sprovođenjem odredaba ovog zakona vrši Ministarstvo preko šumarskog inspektora.
Podaci utvrđeni prilikom inspekcijskog nadzora koji utiču ili mogu uticati na životnu sredinu predstavljaju podatke koji su javno dostupni.
Prava i dužnosti šumarskog inspektora
Član 17.
U vršenju poslova nadzora nad primenom ovog zakona šumarski inspektor ima pravo i dužnost da utvrđuje i proverava:
1) da li je stavljeno na tržište drvo koje je zakonito posečeno u smislu ovog zakona, odnosno drvni proizvodi dobijeni od tog drveta (član 7. stav 1);
2) da li subjekt uspostavlja i primenjuje sistem dužne pažnje kada stavlja na tržište drvo i drvne proizvode (član 8. stav 3);
3) da li subjekt održava i redovno procenjuje sistem dužne pažnje koji koristi (član 8. stav 4);
4) da li subjekt ima podatke o drvetu i drvnim proizvodima koje stavlja na tržište (član 10. st. 1. i 2);
5) da li subjekt procenjuje rizik od stavljanja u promet nezakonito posečenog drveta ili drvnih proizvoda (član 11);
6) da li subjekt preduzima mere za ublažavanje rizika (član 12);
7) da li subjekt primenjuje sistem dužne pažnje (član 13);
8) da li sertifikacija ili drugi verifikovani sistem provere u postupku procene i ublažavanja rizika ispunjava propisane uslove (član 14);
9) da li subjekt čuva podatke iz člana 10. stav 3, člana 11. stav 3. i člana 13. stav 4. ovog zakona;
10) da li trgovac u svim delovima lanca snabdevanja drvetom i drvnim proizvodima obezbeđuje sledljivost (član 15. st. 1. i 2);
11) da li trgovac vodi evidenciju i čuva podatke (član15. stav 3).
Šumarski inspektor vrši poslove iz stava 1. ovog člana u prostorijama subjekta, odnosno trgovca, kao i izlaskom na teren.
Mere koje nalaže inspektor
Član 18.
U vršenju poslova iz člana 17. ovog zakona inspektor je ovlašćen i dužan da:
1) naloži mere u cilju otklanjanja utvrđenih nepravilnosti u primeni ovog zakona;
2) privremeno oduzme drvo i drvne proizvode kojima je izvršen privredni prestup, odnosno prekršaj;
3) podnese zahtev za pokretanje prekršajnog postupka, odnosno prijavu za privredni prestup zbog kršenja odredaba ovog zakona;
4) preduzme i druge mere u skladu sa ovim zakonom.
Mere iz stava 1. tač. 1. i 2. ovog člana inspektor nalaže rešenjem.
Nadležnost za rešavanje po žalbi
Član 19.
Na rešenje šumarskog inspektora može se izjaviti žalba ministru u roku od osam dana od dana donošenja rešenja.
O žalbi ministar odlučuje rešenjem u roku od 30 dana od dana dostavljanja žalbe.
Žalba ne odlaže izvršenje rešenja.
Rešenje ministra iz stava 2. ovog člana je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor.
IV. KAZNENE ODREDBE
Privredni prestup
Član 20.
Novčanom kaznom od 300.000 do 3.000.000 dinara kazniće se za privredni prestup pravno lice ako stavlja na tržište drvo, odnosno proizvode dobijene od drveta koje je u smislu ovog zakona nezakonito posečeno (član 7. stav 1).
Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u pravnom licu novčanom kaznom u iznosu od 100.000 do 200.000 dinara.
Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana može se uz novčanu kaznu izreći i zaštitna mera oduzimanja predmeta koji su upotrebljeni ili namenjeni za izvršenje privrednog prestupa, odnosno koji su nastali izvršenjem privrednog prestupa, kao i zabrana stavljanja na tržište drveta, odnosno proizvoda od drveta.
Prekršaj
Član 21.
Novčanom kaznom od 100.000 do 2.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ako:
1) ne uspostavi i primenjuje sistem dužne pažnje kada stavlja drvo i drvne proizvode na tržište, na način propisan ovim zakonom (član 8. stav 3);
2) ne održava i redovno procenjuje sistem dužne pažnje koji koristi (član 8. stav 4);
3) nema podatke iz člana 10. st. 1. i 2. ovog zakona o drvetu i drvnim proizvodima koje stavlja na tržište;
4) ne čuva podatke iz člana 10. stav 3. ovog zakona, odnosno ne stavlja ih na uvid nadležnim organima;
5) ne vrši procenu rizika prilikom stavljanja u promet drveta i drvnih proizvoda (član 11. st. 1. i 2);
6) ne čuva podatke iz člana 11. stav 3, odnosno ne stavlja ih na uvid nadležnim organima;
7) ne preduzima odgovarajuće mere za ublažavanje rizika (član 12);
8) ne primenjuje sistem dužne pažnje (član 13. stav 1);
9) ne obezbeđuje pristup informacijama o svakoj isporuci (član 13. stav 2)
10) ne čuva podatke iz člana 13. stav 3. ovog zakona, odnosno ne stavlja ih na uvid nadležnim organima;
11) koristi sertifikaciju ili druge verifikacione sisteme provere koji ne ispunjavaju propisane uslove (član 14);
12) ako ne obezbedi sledljivost podataka u svim delovima lanca snabdevanja drvetom i drvnim proizvodima (član 15. st. 1. i 2);
13) ne vodi evidenciju o podacima i ne čuva podatke o svim delovima lanca snabdevanja drvetom i drvnim proizvodima (član 15. stav 3).
Član 22.
Novčanom kaznom od 50.000 do 500.000 dinara kazniće se za prekršaj preduzetnik ako izvrši radnje iz člana 21. ovog zakona.
Član 23.
Usklađenost sa propisima Evropske unije
Ovaj zakon je usklađen sa svim načelima iz:
1) Uredbe (EZ) 995/2010 Evropskog parlamenta i Saveta od 20. oktobra 2010. godine, kojom se utvrđuju obaveze subjekata koji stavljaju na tržište drvo i proizvode od drveta;
2) Sprovedbene uredbe Komisije broj 607/2012 od 6. jula 2012. godine o detaljnim pravilima za sistem dužne pažnje i učestalost i vrste provera nadzornih organizacija, kako je predviđeno Uredbom (EU) broj 995/2010 Evropskog parlamenta i Saveta kojom se utvrđuju obaveze subjekata koji stavljaju na tržište drvo i proizvode od drveta.
VI PRELAZNA I ZAVRŠNA ODREDBA
Usklađivanje poslovanja operatora i trgovaca drvetom i drvnim proizvodima
Član 24.
Subjekti i trgovci drvetom, odnosno drvnim proizvodima dužni su da usklade svoje poslovanje sa odredbama ovog zakona u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Stupanje na snagu zakona
Član 25.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
Izvor: Vebsajt Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, 31.3.2025
