ZAKON O NADZORU NAD PREHRAMBENIM PROIZVODIMA BILJNOG POREKLA("Sl. glasnik RS", br. 25/96 i 101/2005 - dr. zakon) |
Prehrambeni proizvodi biljnog porekla podležu kontroli kvaliteta u proizvodnji i prometu.
Kontrolom kvaliteta proverava se primena zakona i drugih propisa, standarda, normativa i normi kvaliteta kojima su utvrđeni uslovi za proizvodnju prehrambenih proizvoda biljnog porekla i kvalitet tih proizvoda u prometu.
Prehrambeni proizvodi biljnog porekla (u daljem tekstu: prehrambeni proizvodi) koji podležu kontroli kvaliteta, u smislu ovog zakona, jesu: proizvodi od žita (brašno, hleb, pecivo, testenine), šećer, skrob, konditorski proizvodi, biljna ulja i masti, majonez, proizvodi od voća i povrća, bezalkoholna pića, začini, kafa, kvasac, aditivi, senf, čaj i drugi prehrambeni proizvodi proizvedeni od ratarskih, povrtarskih, voćarskih i drugih biljnih kultura.
Prehrambeni proizvodi, u zavisnosti od vrste i tehnološkog postupka prerade pripremaju se, proizvode, čuvaju i skladište u objektima koji ispunjavaju propisane uslove u pogledu prostora (prostorije za pripremu, preradu, čuvanje i skladištenje), uređaja i opreme koji se koriste u tehnološkom postupku.
Proizvodi iz stava 1. ovog člana mogu se stavljati u promet ako su propisno upakovani, deklarisani, označeni, odnosno obeleženi.
Proizvodnju i promet prehrambenih proizvoda može obavljati preduzeće, drugo pravno i fizičko lice i preduzetnik ako:
1) za proizvodnju prehrambenih proizvoda imaju:
(1) objekte, odnosno prostorije u kojima se vrši prijem, čuvanje i skladištenje sirovina za proizvodnju sa uređajima i opremom koji omogućavaju održavanje kvaliteta sirovina za proizvodnju prehrambenih proizvoda;
(2) objekte, odnosno prostorije za proizvodnju sa uređajima i opremom u zavisnosti od tehnološkog postupka proizvodnje;
(3) prostorije u kojima se vrši pakovanje i deklarisanje prehrambenih proizvoda u odgovarajuću ambalažu i
(4) objekte, odnosno prostore i uređaje u kojima se čuvaju i skladište gotovi prehrambeni proizvodi;
2) za promet prehrambenih proizvoda imaju:
(1) objekte, odnosno prostore u kojima se čuvaju i transportuju, odnosno skladište gotovi prehrambeni proizvodi,
(2) uređaje i opremu kojima se obezbeđuje održavanje kvaliteta prehrambenih proizvoda.
Proizvodnju određenih vrsta prehrambenih proizvoda može obavljati preduzeće, drugo pravno i fizičko lice i preduzetnik ako ima zaposleno lice odgovarajuće struke za rukovođenje procesom proizvodnje.
Preduzeće, drugo pravno i fizičko lice i preduzetnik, pored uslova iz stava 1. ovog člana, moraju da ispunjavaju i odgovarajuće uslove transporta prehrambenih proizvoda.
Kontrola kvaliteta prehrambenih proizvoda, u smislu ovog zakona, obuhvata proveru sastava sirovine, poluproizvoda i gotovih proizvoda u pogledu fizičkih i hemijskih svojstava i organoleptičkih osobina, postupka i metoda za njihovo utvrđivanje, kao i utvrđivanje da li odgovaraju propisanim normama kvaliteta za tu vrstu proizvoda.
Kontrola kvaliteta prehrambenih proizvoda koji nose oznaku "visoke hranljive i biološke vrednosti" obuhvata proveru:
1) načina proizvodnje sirovina na određenom geografskom području;
2) određenih tehnoloških postupaka u proizvodnji poluproizvoda i gotovih proizvoda;
3) prisutnosti hemijskih ili drugih elemenata koji utiču na povećanje hranljive i biološke vrednosti određenog prehrambenog proizvoda;
4) tehničko-tehnološke specifikacije koja se odnosi na proizvodnju prehrambenih proizvoda koji nose oznaku "visoke hranljive i biološke vrednosti".
Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (u daljem tekstu: ministar) propisuje bliže uslove u pogledu objekata, uređaja i opreme za proizvodnju i promet prehrambenih proizvoda, određuje delatnosti iz člana 4. stav 2. ovog zakona, kao i uslove u pogledu stručne spreme za obavljanje poslova u okviru tih delatnosti.
Ministar u sporazumu sa ministrom nadležnim za poslove zaštite životne sredine propisuje bliže uslove u pogledu objekata, uređaja i opreme za proizvodnju i promet prehrambenih proizvoda koji nose oznaku "visoke hranljive i biološke vrednosti".
Nadzor nad primenom zakona i drugih propisa, standarda, normativa i normi kvaliteta u proizvodnji i prometu prehrambenih proizvoda, vrši ministarstvo nadležno za poslove poljoprivrede, preko inspektora za kontrolu kvaliteta.
Inspektor za kontrolu kvaliteta ovlašćen je i dužan da vrši kontrolu:
1) kvaliteta bilja, odnosno poluproizvoda od bilja koje se koristi kao sirovina za proizvodnju prehrambenih proizvoda;
2) primene propisanih postupaka u proizvodnji prehrambenih proizvoda koji su od uticaja na kvalitet proizvoda;
3) uslova za čuvanje, skladištenje i transport sirovina i gotovih proizvoda koji su od uticaja na održavanje kvaliteta sirovina i gotovih prehrambenih proizvoda;
4) primene propisanih normi i standarda za određeni prehrambeni proizvod;
5) primene propisanih uslova pakovanja (vrsta i kvalitet ambalaže), deklarisanja, odnosno obeležavanja prehrambenih proizvoda i
6) kvaliteta prehrambenih proizvoda koji nose oznaku "visoke hranljive i biološke vrednosti".
U vršenju poslova iz člana 8. ovog zakona inspektor za kontrolu kvaliteta u granicama ovlašćenja može da:
1) zabrani privremeno proizvodnju prehrambenih proizvoda ako objekat ne ispunjava propisane uslove dok se nedostaci ne otklone;
2) zabrani privremeno prijem, čuvanje i skladištenje sirovina za proizvodnju prehrambenih proizvoda ako objekat ne ispunjava propisane uslove;
3) zabrani stavljanje u promet prehrambenih proizvoda ako ne odgovaraju propisanom i deklarisanom kvalitetu;
4) naredi otklanjanje nepravilnosti u primeni propisa o kvalitetu prehrambenih proizvoda;
5) naredi primenu propisanih uslova pakovanja (vrstu i kvalitet ambalaže), deklarisanja, odnosno obeležavanja prehrambenih proizvoda;
6) zabrani stavljanje u promet prehrambenih proizvoda koji nose oznaku "visoke hranljive i biološke vrednosti", ako se ne upotrebljava odgovarajuća sirovina sa određenog geografskog područja i ne primenjuje odgovarajući tehnološki postupak u proizvodnji tog proizvoda u skladu sa tehničko-tehnološkom specifikacijom.
Poslove inspekcijskog nadzora nad primenom odredaba ovog zakona i propisa koji se odnose na prehrambene proizvode može da vrši diplomirani inženjer tehnologije smera prehrambenog ili diplomirani inženjer poljoprivrede smera tehnologije prehrambenih proizvoda ili smera za voćarstvo i vinogradarstvo ili smera ratarskog, sa najmanje tri godine radnog iskustva i sa položenim stručnim ispitom.
U vršenju poslova nadzora inspektor može da uzima uzorke prehrambenih proizvoda radi ispitivanja i utvrđivanja kvaliteta bez naknade, koje vrši stručna organizacija za ispitivanje i utvrđivanje kvaliteta.
Inspektor je dužan da o rezultatu analize obavesti vlasnika proizvoda od koga je uzet uzorak, a kada je analiziran uzorak iz originalnog pakovanja, obavesti i proizvođača analiziranog proizvoda.
Superanaliza proizvoda može se zahtevati u roku od sedam dana od dana obaveštavanja o rezultatu analize.
Stranka snosi troškove ispitivanja i utvrđivanja kvaliteta proizvoda čije ispitivanje traži.
Troškove ispitivanja i utvrđivanja kvaliteta inspekcijskih uzoraka prehrambenih proizvoda snosi proizvođač, odnosno drugo pravno i fizičko lice i preduzetnik od koga je uzet uzorak, ako proizvod ne odgovara propisanom, odnosno deklarisanom kvalitetu, odnosno ministarstvo nadležno za poslove poljoprivrede, ako proizvod odgovara propisanom, odnosno deklarisanom kvalitetu.
Novčanom kaznom od 200.000 do 1.500.000 dinara kazniće se za privredni prestup preduzeće i drugo pravno lice ako se bavi proizvodnjom i prometom prehrambenih proizvoda i prehrambenih proizvoda koji nose oznaku "visoke hranljive i biološke vrednosti", a ne ispunjava propisane uslove (član 4).
Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 50.000 do 150.000 dinara i odgovorno lice u preduzeću ili drugom pravnom licu.
Novčanom kaznom od 100.000 do 500.000 dinara kazniće se za prekršaj preduzetnik ako se bavi proizvodnjom i prometom prehrambenih proizvoda i prehrambenih proizvoda koji nose oznaku "visoke hranljive i biološke vrednosti", a ne ispunjava propisane uslove (član 4).
Novčanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj fizičko lice ako se bavi proizvodnjom i prometom prehrambenih proizvoda i prehrambenih proizvoda koji nose oznaku "visoke hranljive i biološke vrednosti", a ne ispunjava propisane uslove (član 4).
Preduzeće, drugo pravno i fizičko lice i preduzetnik koji obavljaju delatnost proizvodnje i prometa prehrambenih proizvoda dužni su da usklade svoje poslovanje sa odredbama ovog zakona u roku od 90 dana od dana njegovog stupanja na snagu.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o poljoprivrednoj inspekciji ("Službeni glasnik SRS", broj 9/83).
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
