PREDLOG ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O DOPRINOSIMA ZA OBAVEZNO SOCIJALNO OSIGURANJE – Tekst propisa

Član 1.

U Zakonu o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (“Službeni glasnik RS”, br. 84/04, 61/05, 62/06, 5/09, 52/11, 101/11, 47/13, 108/13, 57/14, 68/14 – dr. zakon, 112/15, 113/17, 95/18, 86/19, 153/20, 44/21, 118/21, 138/22 i 92/23), u članu 28. stav 1. u tački 2) tačka na kraju zamenjuje se tačkom i zapetom i dodaje se tačka 3) koja glasi:

“3) osnovica doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje za kalendarsku godinu za lica iz člana 57. stav 2. ovog zakona, koja ostvaruju prihode radeći kao članovi posade ili obavljajući druge poslove kao pomoćno osoblje na brodovima i drugim plovilima koji viju zastavu strane države, po osnovu kojih porez plaćaju samooporezivanjem ili su oslobođeni od plaćanja poreza na oporezivi prihod utvrđen za kalendarsku godinu po tom osnovu, saglasno odredbama zakona kojim se uređuje porez na dohodak građana, je najmanje dvanaestostruki iznos najniže mesečne osnovice doprinosa iz člana 36. ovog zakona.”.

Član 2.

U članu 45. stav 1. reči: “2024. godine” zamenjuju se rečima: “2025. godine”.

Član 3.

U članu 45v stav 1. reči: “2024. godine” zamenjuju se rečima: “2025. godine”.

Član 4.

U članu 60. stav 1. posle reči: “Doprinosi” dodaju se reči: “za lica iz člana 57. stav 2. i”.

Član 5.

Odredbe ovog zakona primenjuju se od 1. januara 2025. godine.

Član 6.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije”.

IZ OBRAZLOŽENJA

II. RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA

• Problemi koje ovaj zakon treba da reši, odnosno ciljevi koji se ovim zakonom postižu

            Razlozi za donošenje ovog zakona sadržani su u potrebi da se, u cilju obezbeđivanja uslova za dalje sprovođenje sveobuhvatne reforme poslovnog okruženja i borbe protiv “sive ekonomije” stvore uslovi za efikasnije suzbijanje nelegalnog rada fizičkih lica, zapošljavanje, priliv investicija i privredni rast i sveukupno omogućavanje povoljnijih uslova privređivanja rasterećenjem privrednih subjekata. S tim u vezi, predložena su rešenja koja se odnose na produženje perioda primene postojećih olakšica za zapošljavanje novih lica, kao i na doprinose za obavezno socijalno osiguranje za fizička lica koja su kao pomorci radno angažovana na obavljanju poslova na brodovima i drugim plovilima koji plove pod zastavom strane države.

U vezi sa merama podsticanja zapošljavanja, predloženo je i produženje perioda primene postojećih olakšica za zapošljavanje novih lica u vidu prava na povraćaj dela plaćenih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje po osnovu zarade novozaposlenog lica u procentu od 65% do 75%, sa 31. decembra 2024. godine na 31. decembar 2025. godine. Ove mere podsticaja za zapošljavanje nezaposlenih lica odnose se na lica koja su na evidenciji kod Nacionalne službe za zapošljavanje, a za veliki broj poslodavaca koji su ih koristili u prethodnom periodu predstavljaju značajnu finansijsku olakšicu u poslovanju. Imajući u vidu da su mere u primeni od 1. jula 2014. godine, odnosno 1. januara 2016. godine, predlaže se produženje perioda primene olakšica i za period 2025. godine. Predloženim rešenjem postiže se kontinuitet u korišćenju olakšica i omogućava nastavak njihovog korišćenja i u narednom periodu, što je važno za poslodavce u vezi sa planiranjem troškova poslovanja.

Predložen je način utvrđivanja i plaćanja doprinosa za obavezno socijalno osiguranje po osnovu fizičkih lica koje ostvare kao pomorci obavljajući poslove na brodovima i drugim plovilima koji viju zastavu strane države. Naime, Udruženje pomoraca Republike Srbije (u daljem tekstu: Udruženje pomoraca) podnelo je Ministarstvu građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture, Ministarstvu finansija, Ministarstvu za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja i Ministarstvu zdravlja inicijativu za rešavanje statusa pomoraca koji obavljaju poslove na brodovima i drugim plovilima koji plove pod zastavom strane države. U toj inicijativi dat je predlog koji se odnosi na uređenje sveukupnog statusa pomoraca na međunarodnoj plovidbi uz isticanje svih specifičnosti njihovog položaja kao i na međunarodne konvencije u oblasti pomorstva. U tom smislu, imajući u vidu specifičnost njihovog radnog angažovanja kod inostranih poslodavaca, vreme provedeno na brodovima i drugim plovilima u međunarodnoj plovidbi, period boravka u Republici Srbiji, prateće troškove kao i druge okolnosti koje utiču na visinu prihoda koje ostvaruju, inicirali su da se uredi fiskalni tretman prihoda koje ostvaruju u svojstvu pomorca, kao i da se urede njihova prava iz socijalnog osiguranja. S tim u vezi, imajući u vidu strateška dokumenta Republike Srbije o razvoju vodnog saobraćaja, ovim zakonom predlaže se način utvrđivanja i plaćanja doprinosa za obavezno socijalno osiguranje po osnovu prihoda pomoraca po osnovu obavljanja poslova na brodovima i drugim plovilima koji plove pod zastavom strane države.

            Osnovna sadržina predloženih izmena Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (“Službeni glasnik RS”, br. 84/04, 61/05, 62/06, 5/09, 52/11, 101/11, 47/13, 108/13, 57/14, 68/14 – dr. zakon, 112/15, 113/17, 95/18, 86/19, 153/20, 44/21, 118/21 i 138/22 i 92/23 – u daljem tekstu: Zakon) odnosi se na:           

– uređenje osnovice i načina plaćanja doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje za fizička lica koja rade kao članovi posade ili obavljaju druge poslove kao pomoćno osoblje na brodovima i drugim plovilima koji plove pod zastavom strane države;

            – produženje perioda primene postojećih olakšica za zapošljavanje novih lica.

• Razmatrane mogućnosti da se problemi reše i bez donošenja ovog zakona

Imajući u vidu da je reč o elementima sistema i politike javnih prihoda koji se, saglasno odredbama Zakona o budžetskom sistemu (“Službeni glasnik RS”, br. 54/09, 73/10, 101/10, 101/11, 93/12, 62/13, 63/13 – ispravka, 108/13, 142/14, 68/15 – dr. zakon, 103/15, 99/16, 113/17, 95/18, 31/19, 72/19, 149/20, 118/21, 118/21 – dr. zakon, 138/22 i 92/23) uvode zakonom, to znači da se izmene i dopune tih elemenata mogu vršiti samo zakonom. Prema tome, kako se materija koja se uređuje ovim zakonom odnosi na doprinose za obavezno socijalno osiguranje i spada u zakonodavnu regulativu, nije razmatrano, niti je bilo osnova za razmatranje njenog uređenja drugim zakonom ili podzakonskim aktom.

• Zašto je donošenje ovog zakona najbolji način za rešavanje problema

S obzirom da se radi o zakonskoj materiji, određena postojeća zakonska rešenja jedino je i moguće menjati i dopunjavati donošenjem ovog zakona, tj. izmenama i dopunama Zakona.

Uređivanjem materije doprinosa za obavezno socijalno osiguranje zakonom, daje se doprinos pravnoj sigurnosti i obezbeđuje javnosti dostupnost u pogledu vođenja fiskalne politike, s obzirom da se zakon kao opšti pravni akt objavljuje i stvara jednaka prava i obaveze za sve subjekte koji se nađu u istoj pravnoj situaciji.

III. OBJAŠNJENJE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I

POJEDINAČNIH REŠENJA

Uz član 1.

U okviru člana 28. Zakona, dodaje se tačka koja se odnosi na osnovicu doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje za kalendarsku godinu za fizička lica koja rade kao članovi posade ili obavljaju druge poslove kao pomoćno osoblje na brodovima i drugim plovilima koji viju zastavu strane države.

Uz čl. 2. i 3.

 U vezi sa čl. 45. i 45v Zakona, kojima se uređuje pravo poslodavca na povraćaj dela plaćenih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, u procentu od 65% do 75% po osnovu zarade novozaposlenih lica, predlaže se produženje perioda primene postojećih olakšica. Kako olakšice ističu zaključno sa 31. decembrom 2024. godine, predlaže se produženje perioda njihove primene na 31. decembar 2025. godine.

Uz član 4.

            U okviru člana 60. Zakona vrši se dopuna u pogledu roka u kome fizička lica koja rade kao članovi posade ili obavljaju druge poslove kao pomoćno osoblje na brodovima i drugim plovilima koji viju zastavu strane države treba da izvrše plaćanje doprinosa za obavezno zdravstveno osiguranje.

Uz član 5.

Precizira se početak primene ovog zakona.

Uz član 6.

Predlaže se da ovaj zakon stupi na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije”.

Izvor: Vebsajt Narodne skupštine, 04.11.2024.