NACRT ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O FINANSIJSKOJ PODRŠCI PORODICI SA DECOM - Tekst propisa
NACRT ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O FINANSIJSKOJ PODRŠCI PORODICI SA DECOM
Član 1.
U Zakonu o finansijskoj podršci porodici sa decom (“Službeni glasnik RS", br. 113/17, 50/18, 46/21 - US, 51/21 - US, 53/21 - US, 66/21, 130/21, 43/23 - US, 62/23 i 11/24 - US) u članu 5. stav 5. briše se.
Član 2.
U članu 8. stav 2. menja se i glasi:
“Izuzetno od stava 1. ovog člana, pravo na dečiji dodatak može se ostvariti ukoliko podnosilac zahteva, odnosno članovi njegove porodice, ne poseduju nepokretnosti na teritoriji Republike Srbije ni u inostranstvu, osim stambenog prostora u kome porodica živi, a koji ne može biti veći od sobe po članu domaćinstva uvećan za još jednu sobu i drugih nužnih ekonomskih zgrada u poljoprivrednom domaćinstvu i zemljišta u površini do dva hektara po članu porodice.”
Član 3.
U članu 9. stav 2. briše se.
Član 4.
U članu 16b. stav 1. menja se i glasi:
“Osnovica naknade zarade, odnosno naknade plate iz člana 16a stav 1. ovog zakona, utvrđuje se na osnovu zbira mesečnih osnovica na koji su plaćeni doprinosi na primanja koja imaju karakter zarade, za poslednjih 18 meseci koji prethode rođenju deteta.”
Član 5.
U članu 18. stav 1. menja se i glasi:
“Osnovica za ostale naknade po osnovu rođenja i nege deteta za lice iz člana 17. st. 1. i 2. ovog zakona utvrđuje se srazmerno zbiru mesečnih osnovica na koji su plaćeni doprinosi, osim osnovice doprinosa za prihode koji imaju karakter zarade, za poslednjih 18 meseci koji prethode prvom mesecu otpočinjanja porodiljskog odsustva, odnosno danu rođenja deteta.”
Član 6.
U članu 23. stav 8. briše se.
Član 7.
Posle člana 23. dodaje se član 23a koji glasi:
“Član 23a.
Roditeljski dodatak za prvo dete rođeno 1. novembra 2024. godine i kasnije utvrđuje se u visini od 500.000,00 dinara i isplaćuje se jednokratno.
Roditeljski dodatak za drugo dete rođeno 1. novembra 2024. godine i kasnije utvrđuje se u visini od 600.000,00 dinara i isplaćuje se u 24 jednake mesečne rate po 25.000,00 dinara.
Roditeljski dodatak za treće dete rođeno 1. novembra 2024. godine i kasnije utvrđuje se u visini od 2.280.000,00 dinara i isplaćuje se u 120 jednakih mesečnih rata po 19.000,00 dinara.
Roditeljski dodatak za četvrto dete rođeno 1. novembra 2024. godine i kasnije utvrđuje se u visini od 3.180.000,00 dinara i isplaćuje se u 120 jednakih mesečnih rata po 26.500,00 dinara.
Iznos roditeljskog dodatka za decu iz člana 22. stav 3. ovog zakona isplaćuje se u iznosu utvrđenom za četvrto dete.
Iznos roditeljskog dodatka za dete iz člana 22. stav 4. ovog zakona isplaćuje se u iznosu utvrđenom za četvrto dete.
Paušal za nabavku opreme za dete, iz člana 22. stav 10. ovog zakona, za decu rođenu 1. novembra 2024. godine i kasnije i koji se isplaćuje zajedno sa jednokratnim iznosom roditeljskog dodatka za prvo dete, odnosno prvom ratom roditeljskog dodatka za drugo, treće i četvrto dete iznosi 7.500,00 dinara.
Visina roditeljskog dodatka utvrđuje se u odnosu na dan rođenja deteta.
Zahtev za ostvarivanje prava na roditeljski dodatak podnosi majka, odnosno otac deteta odmah nakon rođenja u zdravstvenoj ustanovi u kojoj je dete rođeno, ili direktno nadležnom organu najkasnije do navršenih godinu dana života deteta.
Zahtev podnet u zdravstvenoj ustanovi, na osnovu ovlašćenja majke, odnosno oca deteta, iz stava 9. ovog člana, ovlašćeni radnik zdravstvene ustanove šalje nadležnom organu elektronskim putem u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronski dokument i usluge od poverenja u elektronskom poslovanju.”
Član 8.
U članu 24. st. 1 i 3. menjaju se i glase:
“Ukoliko u toku isplate prava na roditeljski dodatak koja se vrši u mesečnim ratama korisnik prava napusti dete ili umre, ili dođe do promena u smislu ispunjenosti uslova iz člana 22. stav 6. ovog zakona, prekida se dalja isplata prava do odluke ministarstva nadležnog za finansijsku podršku porodici sa decom.
Izuzetno od stava 2. ovog člana za treće i četvrto dete koje je umrlo u toku isplate prava od 1. novembra 2024. godine vrši se isplata jednokratnog iznosa od 295.000,00 dinara.”
U istom članu stav 4. briše se.
U istom članu stav 10. postaje stav 9. i menja se i glasi:
“Ministarstvo nadležno za finansijsku podršku porodici sa decom donosi odluku o daljoj isplati prava iz stava 1. i st. 4-8. ovog člana u roku od 15 dana od dana dostavljanja predmeta.”
Član 9.
U članu 25d stav 5. briše se.
Član 10.
Posle člana 25 d. dodaje se član 25đ koji glasi:
“Član 25đ.
“Pravo na jednokratnu pomoć u visini od 135.000,00 dinara može ostvariti majka koja je ostvarila pravo na roditeljski dodatak za drugo, odnosno treće dete rođeno 1. novembra 2024. godine i kasnije.”
Član 11.
Član 30. menja se i glasi:
“Član 30.
Pravo na dečiji dodatak ostvaruje se ako ukupan mesečni prihod, umanjen za poreze i doprinose, po članu porodice ostvaren u tri meseca koji prethode mesecu u kome je podnet zahtev ne prelazi utvrđeni cenzus.
Izuzetno od stava 1. ovog člana pravo na dečiji dodatak bez ponovnog dostavljanja dokaza o materijalnom stanju porodice ostvaruje korisnik novčane socijalne pomoći čija deca redovno pohađaju školu.
Pravo na dečiji dodatak nezavisno od materijalnih uslova porodice iz čl. 7. i 8. ovog zakona i stava 1. ovog člana ostvaruje korisnik čije dete ostvaruje dodatak za pomoć i negu drugog lica ili uvećani dodatak za pomoć i negu drugog lica.
Ispunjavanje uslova iz ovog člana organ nadležan za rešavanje o pravu utvrđuje pribavljanjem podataka iz službenih evidencija po službenoj dužnosti.”
Član 12.
U članu 33. stav 2. menja se i glasi:
“Iznos dečijeg dodatka, utvrđen u stavu 1. ovog člana, za jednoroditeljske porodice i staratelje, uvećava se za 30%, a za roditelje deteta sa smetnjama u razvoju i deteta sa invaliditetom, za koje je doneto mišljenje Komisije, i za dete koje ostvaruje dodatak za pomoć i negu drugog lica ili uvećani dodatak za pomoć i negu drugog lica, a koje ne koristi usluge smeštaja, uvećava se za 50%.”
Član 13.
U članu 34. posle stava 4. dodaje se stav 5. koji glasi:
“Pravo iz stava 1. ovog člana može se ostvariti ukoliko jedinica lokalne samouprave ne finansira navedeno pravo.”
Član 14.
U članu 35. posle stava 2. dodaje se stav 3. koji glasi:
“Pravo iz stava 1. ovog člana može se ostvariti ukoliko jedinica lokalne samouprave ne finansira navedeno pravo.”
Član 15.
U članu 36. posle stava 1. dodaje se stav 2. koji glasi:
“Pravo iz stava 1. ovog člana može se ostvariti ukoliko jedinica lokalne samouprave ne finansira navedeno pravo.”
Član 16.
Ministar nadležan za finansijsku podršku porodici sa decom uskladiće podzakonske propise donete na osnovu ovlašćenja iz ovog zakona u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 17.
Pravo na ostale naknade po osnovu rođenja i nege deteta za dete rođeno pre stupanja na snagu ovog zakona, ostvarivaće se u skladu sa propisom koji je bio na snazi u vreme otpočinjanja ostvarivanja prava.
Pravo na roditeljski dodatak za decu rođenu pre stupanja na snagu ovog zakona, ostvarivaće se u skladu sa propisom koji je bio na snazi u vreme rođenja deteta.
Isplate po rešenjima donetim pre početka primene ovog zakona, kao i u postupcima iz st. 1. i 2. ovog člana koji su rešeni u skladu sa propisima koji su bili na snazi do dana stupanja na snagu ovog zakona vršiće se u skladu sa propisima koji su bili na snazi do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 18.
Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije”, a primenjuje se od 1. novembra 2024. godine.
IZ OBRAZLOŽENJA
II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
Zakon o finansijskoj podršci porodici sa decom (“Službeni glasnik RS”, br. 113/17, 50/18, 46/21-US, 51/21-US, 53/21-US, 66/21, 130/21, 43/23-US, 62/23 I 11/24-US u daljem tekstu: Zakon) zasnovan je na pravu i dužnosti roditelja da podižu i vaspitavaju decu, pravu deteta na uslove života koji mu omogućavaju pravilan razvoj i obavezi države da podrži dobrobit porodice, deteta i budućih generacija.
Odredbe ovog zakona predstavljaju deo ukupne društvene brige o deci i doprinose poboljšanju uslova za zadovoljavanje osnovnih potreba dece, daju poseban podsticaj za rađanje dece i pružaju podršku materijalno ugroženim porodicama, porodicama sa decom sa smetnjama u razvoju i decom sa invaliditetom, kao i deci bez roditeljskog staranja.
Zato ovaj zakon predstavlja opredeljenje države u oblasti populacione politike, a uključujući demografske potrebe.
Razlozi za donošenje ovog zakona proizlaze iz analize njegove dosadašnje primene u praksi i potrebe izmena i dopuna postojećih zakonskih rešenja u cilju njegovog daljeg unapređenja.
Po razmatranju svih predloženih rešenja i njihovih ekonomskih efekata pristupilo se izmenama i dopunama zakonskih odredaba u okviru raspoloživih budžetskih mogućnosti kako bi se dodatno poboljšao materijalni položaj porodica sa decom.
III. OBJAŠNjENjE POJEDINIH ODREDABA
Članom 1. brisan je stav 5. u članu 5. Zakona jer Republički geodetski zavod u skladu sa članom 10. stav 1. tačka 13) Zakona o državnom premeru i katastru (“Službeni glasnik RS”, br. 72/09, 18/10, 65/13, 15/15 - US, 96/15, 47/17 - Autentično tumačenje, 113/17 - dr. zakon, 27/18 - dr. zakon, 41/18 - dr. zakon, 9/20 - dr. zakon i 92/23 više ne vodi evidenciju o katastarskim prihodima.
Članom 2. izvršena je korekcija u članu 8. stav 5. Zakona koja se odnosi na prihode od poljoprivredne delatnosti.
Članom 3. u članu 9. Zakona brisan je stav 2. koji se odnosi na podatke o katastarskim prihodima.
Članom 4. izvršena je korekcija u članu 16b. stav 1. Zakona koja se odnosi na način utvrđivanja osnovice naknade zarade, odnosno naknade plate oca deteta, ako je majka deteta lice koje samostalno obavlja delatnost ili kao nosilac porodičnog poljoprivrednog gazdinstva ima status lica koje samostalno obavlja delatnost prema zakonu kojim se uređuje porez na dohodak građana a u cilju ujednačavanja sa načinom obračuna naknade zarade za vreme porodiljskog odsustva i odsustva sa rada radi nege deteta, u skladu sa Odlukom Ustavnog suda br. IUz-60/2021 od 14. februara 2024. godine.
Članom 5. izvršena je korekcija u članu 18. stav 1. Zakona koja se odnosi na način utvrđivanja osnovice za obračun ostale naknade po osnovu rođenja i nege deteta za lica iz člana 17. st. 1. i 2. a u cilju ujednačavanja sa načinom obračuna naknade zarade za vreme porodiljskog odsustva i odsustva sa rada radi nege deteta, u skladu sa Odlukom Ustavnog suda br. IUz-60/2021 od 14. februara 2024. godine.
Članom 6. u članu 23. Zakona brisan je stav 8. koji se odnosi na usklađivanje iznosa roditeljskog dodatka i paušala za nabavku opreme za dete od 1. januara i 1. jula sa indeksom potrošačkih cena u prethodnih šest meseci.
Članom 7. dodaje se član 23a kojim su utvrđeni iznosi roditeljskog dodatka i paušala za nabavku opreme za dete rođeno 1. novembra 2024. godine i kasnije.
Članom 8. izvršena je izmena u članu 24. st. 1. Zakona koja se odnosi na dodatno preciziranje uslova za prekidanje isplate roditeljskog dodatka do odluke ministarstva nadležnog za finansijsku podršku porodici sa decom imajući u vidu primenu odredbe u praksi.
Takođe, u članu 24. Zakona izvršena je korekcija jednokratnog iznosa roditeljskog dodatka od 1. novembra 2024. godine, za treće i četvrto dete koje je umrlo u toku isplate roditeljskog dodatka, načina usklađivanja iznosa i donošenja odluke u slučaju prekida isplate roditeljskog dodatka.
Članom 9. brisan je od 1. novembra 2024. godine stav 5. u članu 25d koji se odnosi na usklađivanje iznosa
Članom 10. dodat je član 25đ kojim je utvrđena visina jednokratnog iznosa za drugo i treće dete i načina usklađivanja iznosa od 1. novembra 2024. godine.
Članom 11. izmenjen je član 30. Zakona i utvrđeni su uslovi za ostvarivanje prava na dečiji dodatak.
Preciziran je način ostvarivanja prava na dečiji dodatak nezavisno od materijalnih uslova porodice.
Članom 12. izvršene su izmene u članu 33. stav 2. Zakona koje se odnose na krug lica koja mogu ostvariti pravo na dečiji dodatak koji je uvećan za 50%.
Članom 13. izvršena je dopuna odredbe člana 34. Zakona koja se odnosi na ostvarivanje prava na naknadu troškova boravka u predškolskoj ustanovi dece bez roditeljskog staranja u slučaju da jedinica lokalne samouprave ne finansira navedeno pravo.
Članom 14. izvršena je dopuna odredbe člana 35. Zakona koja se odnosi na ostvarivanje prava na naknadu troškova boravka u predškolskoj ustanovi dece sa smetnjama u razvoju i dece sa invaliditetom u slučaju da jedinica lokalne samouprave ne finansira navedeno pravo.
Članom 15. izvršena je dopuna odredbe člana 36. Zakona koja se odnosi na ostvarivanje prava na naknadu troškova boravka u predškolskoj ustanovi dece korisnika novčane socijalne pomoći u slučaju da jedinica lokalne samouprave ne finansira navedeno pravo.
Članom 16. određuje se rok za usklađivanje podzakonskih akata sa izmenama i dopunama zakona.
Članom 17. predlažu se prelazne odredbe kojima se daju rešenja o postupcima koji su započeti po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu Zakona.
Članom 18. uređuje se stupanje na snagu Zakona.
IV. FINANSIJSKA SREDSTVA POTREBNA ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Sredstva za realizaciju prava propisanih Zakonom o finansijskoj podršci porodici sa decom u 2024. godini opredeljena su u budžetu Republike Srbije na razdelu Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja: Program 0903 - Porodično-pravna zaštita građana, Programska aktivnost - 0001 - Prava korisnika iz oblasti zaštite porodice i dece, Funkcija 040 - Porodica i deca, Ekonomska klasifikacija 472 u iznosu od 92.771.788.000,00 dinara.
Za isplatu prava propisanih ovim Nacrtom zakona o izmenama i doupunama Zakona o finansijskoj podršci porodici sa decom potrebna su sredstva u iznosu od 10.000.000.000,00 dinara.
VI. STUPANjE ZAKONA NA SNAGU
Zakonom je predviđeno njegovo stupanje na snagu 1. novembra 2024. godine.
Imajući u vidu značaj izmene propisane ovim zakonom za unapređenje populacione politike, neophodno je da se blagovremeno stvore uslovi da se što pre otpočne sa sprovođenjem podsticajne mere, pa se predlaže da Zakon stupi na snagu 1. novembra 2024. godine.
Izvor: Izvor: Vebsajt Ministarstvo za brigu o porodici i demografiju, 12.07.2024.