PREDLOG ZAKONA O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O POREZU NA DODATU VREDNOST – Tekst propisa

Član 1.

U Zakonu o porezu na dodatu vrednost (“Službeni glasnik RS”, br. 84/04, 36/04- ispravka, 61/05, 61/07,93/12, 108/13, 68/14-dr. zakon, 142/14, 83/15, 108/16, 113/17, 30/18, 72119 i 153/20), u članu 10a stav 2. posle reči: “iz člana 9. stav 1. ovog zakona" dodaju se zapeta i reči: “promet dobara koja su u postupku carinskog skladištenja u skladu sa carinskim propisima”.

Član 2.

U članu 14. dodaje se stav 5, koji glasi:

“Izuzetno od stava 1. tačka 4) ovog člana, kod prometa električne energije na koji se primenjuju pravila relevantnih evropskih asocijacija operatora prenosnih sistema u skladu sa zakonom kojim se uređuje energetika, promet električne energije nastaje danom izdavanja računa. ".

Član 3.

U članu 15. posle stava 1. dodaje se novi stav 2, koji glasi:

“Izuzetno od stava 1. tačka 1) ovog člana, usluga preuzimanja električne energije u energetski sistem na koju se primenjuju pravila relevantnih evropskih asocijacija operatora prenosnih sistema u skladu sa zakonom kojim se uređuje energetika. Smatra se pruženom danom izdavanja računa. '.

Dosadašnji st. 2. i 3. postaju st. 3. i 4.

U dosadašnjem stavu 4, koji postaje stav 5, reči: “stava 3." zamenjuju se rečima: “stava 4.".

Član 4.

U članu 17. posle stava 6. dodaju se novi st. 7. i 8. koji glase:

“Tržišnom vrednošću iz st. 5. i 6. ovog člana, a u smislu ovog zakona, smatra se ukupni iznos koji bi kupac dobara, odnosno primalac usluga platio u trenutku prometa dobara, odnosno usluga nezavisnom dobavljaču za promet u Republici.

Ako se za konkretna dobra, odnosno usluge ne može utvrditi tržišna vrednost, tržišna vrednost utvrđuje se za slična dobra ili usluge, a ako se tržišna vrednost ne može utvrditi ni za slična dobra, odnosno usluge, tržišnom vrednošću smatra se:

1) za promet dobara, iznos koji nije niži od nabavne cene tih ili sličnih dobara, a ako je ta cena nepoznata, ukupan iznos utvrđenih troškova u trenutku isporuke;

2) za promet usluga, iznos koji nije niži od ukupnog iznosa utvrđenih troškova pružanja usluge koje snosi poreski obveznik.”.

Dosadašnji stav 7. postaje stav 9.

Član 5.

Posle člana 17. dodaju se čl. 17a, 176 i 178, koji glase:

“Član 17a

Osnovica za promet dobara, odnosno usluga u zamenu za višenamenski vrednosni vaučer je naknada plaćena za višenamenski vrednosni vaučer, a ako nema informacija o toj naknadi, osnovica je novčana vrednost navedena na samom višenamenskom vrednosnom vaučeru ili u povezanoj dokumentaciji, bez PDV koji se odnosi na isporučena dobra. odnosno pružene usluge.

Član 176

Kod prometa dobara. odnosno usluga između lica koja se smatraju povezanim licima u smislu ovog zakona. uz naknadu koja je niža od tržišne vrednosti. kod kojeg sticalac nema pravo na odbitak prethodnog poreza u potpunosti. osnovicom se smatra tržišna vrednost tih dobara, odnosno usluga, bez PDV.

Povezanim licima u smislu ovog zakona smatraju se povezana lica u skladu sa zakonom kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica, lica kod kojih postoje porodične ili druge lične veze, upravljačke. vlasničke, članske, finansijske ili pravne veze, uključujući odnos između poslodavca i zaposlenog, odnosno članova porodičnog domaćinstva zaposlenog određenog shodno članu 5ba stav 6. ovog zakona.

Član 17Vv

Osnovica za promet električne energije koji vrši obveznik PDV snabdevač kupcu proizvođaču električne energije iz obnovljivih izvora energije je iznos naknade za utrošenu električnu energiju utvrđen u skladu sa zakonom kojim se uređuje korišćenje obnovljivih izvora energije, bez PDV.”.

Član 6.

U članu 28. posle stava 4. dodaju se novi st. 5. i 6, koji glase:

“Računom iz stava 2. tačka 1) ovog člana smatra se elektronska faktura koja je prihvaćena, odnosno za koju se smatra da je prihvaćena u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronsko fakturisanje.

Ako je elektronska faktura iz stava 5. ovog člana prihvaćena najkasnije do isteka roka za predaju poreske prijave za poreski period u kojem je nastala poreska obaveza u skladu sa ovim zakonom, obveznik može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza najranije za poreski period u kojem je poreska obaveza nastala, nezavisno od toga da li je elektronska faktura izdata na dan nastanka poreske obaveze ili posle tog dana. “.

Dosadašnji st. 5. i 6. postaju st. 7. i 8.

Član 7.

U članu 51a stav 1. reč: “pismeno” zamenjuje se rečima: “u elektronskom obliku”, a reč: “nadležni” briše se.

U stavu 2. reči: “nadležnom poreskom organu” zamenjuju se rečima: “poreskom organu u elektronskom obliku”.

Član 8.

U članu 5ba stav 2. tačka 1) posle reči: “u svojini” dodaju se zapeta i reči: “zajedničkoj svojini”.

U stavu 4. posle reči: “u svojini” dodaju se zapeta i reči: “zajedničkoj svojini”.

Član 9.

Ovaj zakon stupa na snagu 1. januara 2023. godine.

IZ OBRAZLOŽENJA

II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA

• Problemi koje ovaj zakon treba da reši, odnosno ciljevi koji se ovim zakonom postižu

Osnovni razlozi za donošenje ovog zakona. problemi koje bi ovaj zakon trebalo da reši, odnosno ciljevi koji se ovim zakonom postižu su usaglašavanje sa drugim zakonima Republike Srbije u kontekstu obezbeđivanja nesmetane primene zakona kojim se uređuje porez na dodatu vrednost (u daljem tekstu: ZPDV), usaglašavanje sa propisima Evropske unije koji uređuju oblast oporezivanja potrošnje PDV, pre svega sa Direktivom Saveta 2006/112/E3 o zajedničkom sistemu poreza na dodatu vrednost (u daljem tekstu: propisi EU), pospešivanje privredne aktivnosti, kao i unapređenje poslovnog ambijenta određenih učesnika na tržištu Republike Srbije.

U cilju usaglašavanja sa Zakonom o elektronskom fakturisanju (“Službeni glasnik Republike Srbije”, br. 44/21 i 129/21 – u daljem tekstu: ZEF) u smislu obezbeđivanja nesmetane primene ZPDV po pitanju prava na odbitak prethodnog poreza obveznika PDV – primaoca elektronske fakture i, istovremeno, zadržavanja usklađenosti sa članom 167. Direktive Saveta 2006/1172/23, predlaže se da u slučaju kada je račun (elektronska faktura). na osnovu kojeg se može ostvariti pravo na odbitak prethodnog poreza, izdat najkasnije do isteka roka za predaju poreske prijave za poreski period u kojem je nastala poreska obaveza (obaveza obračunavanja PDV) u skladu sa ZPDV, obveznik može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza najranije za poreski period u kojem je poreska obaveza nastala. Primera radi, ako je promet usluga izvršen dana 31. januara 2023. godine, a elektronska faktura izdata dana 3. februara 2023. godine, obveznik PDV za kojeg je poreski period kalendarski mesec, što znači da je taj obveznik PDV dužan da podnese poresku prijavu za poreski period januar 2023. godine najkasnije 15. februara 2023. godine, mogao bi najranije da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza za poreski period januar 2023. godine, nezavisno od toga što je elektronska faktura izdata u sledećem poreskom periodu. Takođe, predlaže se da se računom na osnovu kojeg se može ostvariti pravo na odbitak prethodnog poreza smatra elektronska faktura koja je prihvaćena, odnosno za koju se smatra da je prihvaćena u skladu sa ZEF, što ima za cilj otklanjanje eventualnih nedoumica u vezi sa pravom na odbitak prethodnog poreza na osnovu tih računa – elektronskih faktura.

Pored toga, predlaže se da se uslov za ostvarivanje prava na refundaciju PDV kupca prvog stana, koji se odnosi na svojinu, odnosno susvojinu kupca prvog stana na stanu u Republici Srbiji u periodu od 1. jula 2006. godine do dana overe ugovora o kupoprodaji na osnovu kojeg stiče prvi stan, u smislu da u ovom periodu nije imao svojinu, odnosno susvojinu na stanu, uskladi sa Zakonom o postupku upisa u katastar nepokretnosti i vodova (“Službeni glasnik RS”, br. 41/18, 95/18, 31/19 i 15/20) tako što bi se ovaj uslov odnosio i na zajedničku svojinu.

Najznačajnija rešenja predložena u cilju daljeg usaglašavanja sa propisima EU odnose se na propisivanje posebne poreske osnovice za promet dobara i usluga koji se vrši između lica koja se smatraju povezanim licima (kod kojeg sticalac nema pravo na odbitak prethodnog poreza u potpunosti), poreske osnovice za promet dobara i usluga koji se vrši u zamenu za višenamenski vrednosni vaučer i definisanje tržišne vrednosti dobara i usluga u kontekstu određivanja poreske osnovice.

Naime, osnovicu za promet dobara i usluga koji se vrši uz naknadu čini ukupan iznos naknade (u novcu, stvarima ili uslugama) koju obveznik prima ili treba da primi za isporučena dobra ili pružene usluge od primaoca dobara ili usluga ili trećeg lica (uključujući subvencije), u koju nije uključen PDV.

Kod prometa između lica koja se smatraju povezanim licima događa se da se naknada opredeli u iznosu nižem od tržišne vrednosti dobra ili usluge čiji se promet vrši. Navedeno postupanje nema efekat po osnovu PDV ako sticalac ima pravo da obračunati PDV u potpunosti odbije kao prethodni porez. Međutim, ako sticalac nema pravo da obračunati PDV u potpunosti odbije kao prethodni porez, tada dolazi do neopravdanog umanjenja prihoda po osnovu PDV, s obzirom na to da je PDV obračunat na osnovicu koja nije opredeljena u skladu sa tržišnim uslovima. Primera radi, ako maloprodajna cena televizora iznosi 60.000 dinara (osnovica - 50.000 i PDV - 10.000), a obveznik PDV – maloprodavac proda taj televizor zaposlenom po ceni od 43.000 dinara (osnovica - 40.000 i PDV - 8.000), u tom slučaju dolazi do umanjenja osnovice i obračunatog PDV, a samim tim i do umanjenja prihoda po osnovu PDV u iznosu od 2.000 dinara. Stim u vezi, predlaže se da kod prometa između lica koja se smatraju povezanim licima osnovicu čini tržišna vrednost dobra ili usluge, bez PDV, definisanje tržišne vrednosti dobara i usluga, kao i da se tim licima smatraju povezana lica u skladu sa zakonom kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica, lica kod kojih postoje porodične ili druge lične veze. upravljačke, vlasničke, članske, finansijske ili pravne veze, uključujući odnos između poslodavca i zaposlenog. odnosno članova porodičnog domaćinstva.

Kada je reč o osnovici za obračunavanje PDV za promet dobara, odnosno usluga u | zamenu za višenamenski vrednosni vaučer (vrednosni vaučer kod kojeg u trenutku | izdavanja, između ostalog, nije poznat iznos PDV koji se obračunava i plaća za dobra i usluge koji se mogu steći u zamenu za taj vaučer) predlaže se da se osnovicom smatra naknada plaćena za višenamenski vrednosni vaučer, a ako nema informacija o toj naknadi, da je osnovica novčana vrednost navedena na samom višenamenskom | vrednosnom vaučeru ili u povezanoj dokumentaciji, bez PDV koji se odnosi na isporučena dobra, odnosno pružene usluge. Naime, nezavisno od toga što u dosadašnjoj praksi nije primećeno nerazumevanje po pitanju utvrđivanja osnovice za obračunavanje PDV za promet dobara i usluga u zamenu za višenamenski vrednosni vaučer, predloženim rešenjem vrši se dalje usklađivanje sa propisima EU i otklanja svaka potencijalna mogućnost neadekvatne primene propisa.

U cilju pospešivanja privredne aktivnosti u Republici Srbiji. koja se odnosi na poslovanje postojećih i formiranje novih logističkih centara, čija je prevashodna funkcija da se optimizuje i organizuje racionalno kretanje dobara i pratećih aktivnosti (prevoz, skladištenje, pakovanje, utovar, pretovar, istovar i dr.) kako bi se postigla što veća efikasnost i smanjenje troškova, predlaže se da strana lica nemaju obavezu da odrede poreskog punomoćnika i evidentiraju se u sistem PDV Republike Srbije za promet dobara koja su u postupku carinskog skladištenja u skladu sa carinskim propisima. S obzirom na to da je navedeni promet dobara oslobođen PDV sa pravom na odbitak prethodnog poreza, ukidanje obaveze određivanja poreskog punomoćnika za taj promet ne dovodi do potencijalnog smanjenja prihoda po osnovu PDV, ali dovodi do mogućeg povećanja prihoda po osnovu direktnih poreza – poreza na dohodak građana i poreza na dobit pravnih lica.

Pored toga. u cilju pospešivanja proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora energije, čime se doprinosi zaštiti životne sredine i povećanju energetske stabilnosti u Republici Srbiji, predlaže se da osnovicu za promet električne energije, koji vrši obveznik PDV-snabdevač kupcu-proizvođaču električne energije iz obnovljivih izvora energije, čini iznos naknade za utrošenu električnu energiju utvrđen u skladu sa zakonom kojim se uređuje korišćenje obnovljivih izvora energije, bez PDV. Naime, u periodu energetske krize potrebno je stvoriti uslove za stimulaciju kupaca-proizvođača, pre svega građana, da proizvode električnu energiju iz obnovljivih izvora energije. Na taj način smanjuje se potreba za proizvodnjom električne energije od strane JP “Elektroprivreda Srbije”, odnosno potreba za uvozom električne energije.

U cilju unapređenja poslovnog ambijenta učesnika na tržištu Republike Srbije koji vrše promet električne energije za dalju prodaju preko prenosne mreže, odnosno promet usluga preuzimanja električne energije u energetski sistem, na koji se primenjuju pravila relevantnih evropskih asocijacija operatora prenosnih sistema u skladu sa zakonom kojim se uređuje energetika, predlaže se da promet električne energije i promet usluge preuzimanja električne energije nastaje danom izdavanja računa.

• Razmatrane mogućnosti da se problemi reše i bez donošenja ovog zakona

Nisu razmatrane mogućnosti da se ciljevi koje ovaj zakon treba da postigne ostvare bez njegovog donošenja, imajući u vidu da je reč o elementima sistema oporezivanja koji se, saglasno odredbi člana 15. st. 2. i 3. Zakona o budžetskom sistemu (“Službeni glasnik RS”, br. 54/09, 73/10, 10110, 101/11, 93/12, 62/13, 63/13-ispravka, 108/13, 142/14, 68/15-dr. zakon, 103/15, 99/16, 113/17, 95/18, 31/19, 72/19, 149/20, 118/21 i 118/21-dr. zakon) uređuju poreskim zakonom. S tim u vezi, izmene i dopune tih elemenata ne mogu se rešiti donošenjem podzakonskih akata, odnosno preduzimanjem drugih mera u okviru poslova državne uprave.

• Zašto je donošenje ovog zakona najbolji načip za rešavanje problema

Donošenje ovog zakona najbolji je način za rešavanje problema, iz razloga što je reč o zakonskoj materiji, koju je jedino moguće menjati odgovarajućim izmenama važećeg zakona.

Pored toga. uređivanjem poreskopravne materije ovim zakonom daje se doprinos pravnoj sigurnosti i ujedno obezbeđuje transparentnost u vođenju poreske politike.

Naime, zakon je opšti pravni akt koji se objavljuje i koji stvara jednaka prava i obaveze za sve subjekte koji se nađu u istoj poreskopravnoj situaciji, čime se postiže transparentnost u njegovoj primeni.

Izvor: Vebsajt Narodne skupštine, 18.11.2022.
Naslov: Redakcija